Kahramanmaraş depremlerinin etkisi Erzincan ve Gölcük’ü de geçti
Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların neden olduğu yüzey kırıkları araştırmacılar tarafından inceleniyor.
6 Şubat’taki iki büyük felaket, 1939 ve 1999 depremleriyle karşılaştırıldı.
Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Daire Başkanlığı’nda görev yapan deprem araştırma ekibi Dr. Akın Kürçer’in üssünde yer değiştirmesine dikkat çekti.
Haritalanan yüzey kırıkları: 7 metre yer değiştirme
Kürçer, maksimum 7 metre ve ortalama 3.5-4 metre olan Anadolu bloğunun güneydoğuda Arap levhasına göre yer değiştirdiğini gördüklerini söyledi.
MTA Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Daire Başkanlığına bağlı deprem araştırma ekibi, Gaziantep ve Hatay’daki deprem bölgelerinde hava ve yer sarsıntısı yüzey kırılma haritalama ve inceleme çalışmaları yürüttü.
Güneyden başladılar
Ekipte görevli Kürçer, 6 Şubat’ta merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde meydana gelen 7.7 büyüklüğündeki depremin ardından yapılan incelemelerin ardından hızlı bir şekilde çalışmalara başladıklarını söyledi.
Elbistan merkezli 7.6 büyüklüğündeki depremin ardından çalışmalara güneyden başlama kararı aldıklarını belirten Kürçer, yürüttükleri çalışmalardan bahsetti:
Birinci ve ikinci sarsıntılardaki yüzey kırılmalarının uzunlukları
Bir deprem olduğunda öncelikle sismoloji merkezlerinin fay tipini gösteren mekanizmanın analizine bakarız. Daha sonra ilk birkaç saat içinde meydana gelen artçı sarsıntıların nereden kırılmış olabileceğine dair bir değerlendirme yapıyoruz. Buna göre birinci depremde yaklaşık 315 kilometre, ikinci depremde ise yaklaşık 177 kilometre uzunluğunda yüzey kırılması meydana gelmiş olabileceğini değerlendirdik.
“315 kilometrelik kırılma olacağından eminiz”
Kürçer, Pazarcık merkezli depremin 1939’da 7.9 büyüklüğündeki ve 330 kilometre yüzey yırtığı olan Erzincan depremine yakın bir afet olduğunu vurguladı.
“17 Ağustos’tan büyük ikinci deprem”
Üst kısımda 90 kilometreyi bir hafta içinde tamamlamayı planladıklarını kaydeden Kürçer, şöyle konuştu:
İkinci deprem 17 Ağustos 1999 Gölcük depreminden daha büyüktü. 17 Ağustos depreminin büyüklüğü 7,4 ve yüzey kırılma uzunluğu 142,5 kilometre idi. Elbistan depreminin büyüklüğü 7.6 ve oluşturduğu yüzey yırtığı 170 kilometrenin üzerinde. Türkiye, 1939 yılında Erzincan ve 17 Ağustos Gölcük depremlerini ortalama 9 saat ile yaşadı. Üstelik etki alanları kendilerinden çok daha geniş bir alana yayılmıştır.
80 saniyede gerçekleşti
“Şu ana kadar Kahramanmaraş merkezli 150’ye yakın lokasyonda depremlerle ilgili gözlemlerimiz oldu. Yaptığımız gözlemlerde 7 metre ve ortalama 3,5-4 metre olan Anadolu bloğunun Arap levhasına göre yer değiştirdiğini gördük. Deprem sırasında güneydoğuda” dedi.diyen Kürçer, sadece 80 saniye sürdüğünü kaydetti.
Bunun karşı konulamaz bir güç olduğunu vurgulayan Kürçer, şöyle konuştu: “Böyle bir enerji üzerine herhangi bir yapı inşa ettiğinizde, hiçbir inşaat ve sanat yapısının yer kabuğunu 7 kilometre kesip yüzeye çıkan bir fayın üzerinde durması mümkün değildir.”değerlendirmesini yaptı.
havadan görüntülendi
Kürçer, Antakya fay zonu üzerinde baştan sona 45 kilometre uzunluğundaki faya yakın alanlarda uçtuklarını, ardından fayı dik kesen yollarda veya lineer yapılarda yer değiştirme ölçümleri yapabilecekleri yerleri belirlediklerini ifade etti. karadan
Dr. Akın Kürçer, Antakya fay zonunun tamamı boyunca 26 noktada çalışma yaptıklarını belirtti.
20 Şubat’ta 16 kilometre derinlikte Defne merkezli meydana gelen 6.4 büyüklüğündeki depremin türünün normal oblik fay olduğuna işaret eden Kürçer, şöyle devam etti:
“6’dan küçük depremler yüzey yırtılmasına neden olmaz”
Türkiye’de yüzey kırılmaları meydana getiren depremlere bakıldığında, faylanmanın türü ile yüzey kırılmasına neden olup olmaması arasında yaklaşık bir ilişki vardır. Eğim atımlı normal faylar için bu değer yaklaşık 6’dır. Yani 6’dan küçük depremler yüzey kırılmasına neden olmaz.
Doğrultu atımlı faylar için, yaklaşık 7 veya daha büyük depremler yüzey kırılmasına neden olabilir. Normal faylar için 1995 Dinar, 2003 Afyonkarahisar’ın Çay ilçesindeki sarsıntılara örnek verebilirim. Doğrultu atımlı faylar için Türkiye’deki 7’nin üzerindeki depremlerden örnekler verebilirim.
Defne depreminden sonra yüzey deformasyonu gözlenmedi
Pazarcık ve Elbistan sarsıntılarının ardından bölgedeki diğer faylarda da gerginliğin birikmiş olabileceğini kaydeden Kürçer, şunları kaydetti:
Antakya fay zonu bunlardan biriydi. Antakya fay zonunun tamamı yaklaşık 45 km uzunluğundadır. Bir fayın uzunluğunu veya faylanma tipini biliyorsanız, yaklaşık olarak kaç deprem potansiyeli olduğunu hesaplayabilirsiniz. Antakya fay zonu son sarsıntıda tamamen kırılmış olsaydı 6.7 büyüklüğünde bir sarsıntı üretme potansiyeline sahipti. Bu, yüzeyde yeni bir yüzey faylanması yaratacaktır.
“Tanrıya şükür sadece kuzey kısmı kırıldı”
Neyse ki, sadece kuzey modülü 6,4 büyüklüğünde bir sarsıntıyla kırıldı. Rastgele bir yüzey faylanması getirmedi. Bölge, sarsıntılar açısından son derece hassas zamanlar yaşıyor. Halkımızın bu zamanlarda ilgili bakanlıklarımızın tavsiyelerine mutlaka kulak vermesi gerekiyor. Bu bağlamda uyarılara mutlaka dikkat etmeleri gerekmektedir.
