Sosyal medyada yapılan bir paylaşımda yer alan verilerin Türkiye’de en yüksek boşanma oranına sahip illeri gösterdiği iddia edildi.
Teyit.org’dan Adil Batuhan Aktaş iddianın doğruluğunu araştırdı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 22 Şubat 2024’te güncel evlenme ve boşanma istatistiklerini yayınladı. 2023 yılına ait veriler içerisinde farklı değişkenlere göre çeşitli istatistiklere ulaşmak mümkün. 2023 yılı boşanma sayıları, bu sayıların bindelik oranlara göre sıralandığı kaba boşanma hızı ve evlilik süresine göre boşanma sayıları bu istatistikler arasında.
İddia paylaşımında oransal veriler kullanıldığı için 2023 yılı kaba boşanma hızı istatistiğine bakmak gerekiyor. TÜİK’in verilerine baktığımızda paylaşımdaki verilerin yanlış olduğu sonucuna ulaşıyoruz.
TÜİK verilerine göre Türkiye ortalamasının binde 2,1 olduğu kaba boşanma hızının en yüksek olduğu 10 il şu şekilde:
Dahası boşanma oranının en yüksek olduğu iller arasında olduğu iddia edilen Hakkari, Siirt, Şırnak, Muş, Mardin ve Şanlıurfa, TÜİK verilerinde boşanma oranının en düşük olduğu 10 il içinde yer alıyor.
2023 yılı kaba boşanma hızının en düşük olduğu 10 il şu şekilde:
Yani iddiada yer alan veriler gerçeği yansıtmıyor. Peki bu veriler nereden ortaya çıkmış olabilir?
İddiada yer alan veriler 2 Mayıs 2024’te çeşitli verilerin paylaşıldığı “Dünya’nın Verisi” isimli X kullanıcısı tarafından paylaşılmış. Buradaki verilerle iddia paylaşımındaki veriler birebir örtüşüyor. Fakat iki paylaşım arasında önemli bir fark var.
“Dünya’nın Verisi” isimli kullanıcının paylaşımında verilerin 2023 yılında Türkiye’de evliliklerinin ilk beş yılında boşanan kişilerin oranını gösterdiği belirtilmiş. İddia paylaşımında ise bu veriler boşanma hızının en yüksek olduğu iller şeklinde paylaşılmış.
TÜİK’in paylaştığı veriler içerisinde evlilik süresine göre boşanma oranları yer almasa da evlilik süresine göre boşanma sayıları verilmiş. Verileri kullanarak bir oranlama yaptığımızda bu verilerin Dünya’nın Verisi isimli hesabın paylaştığı verilerle örtüştüğünü görüyoruz.
Yani iddia paylaşımındaki veriler aslında boşanmanın en yüksek olduğu şehirleri değil evliliklerinin ilk beş yılı içindeyken boşanan kişilerin en yüksek olduğu illeri gösteriyor. Bu veriler çarpıtılarak “en yüksek boşanma oranı” olarak paylaşılmış.
Evlenme ve boşanma oranlarına dair veriler Avrupa Birliği (AB) ve Birleşmiş Milletler (BM) bünyesinde de hesaplanıyor.
BM İstatistik Bölümü’nün kaba boşanma hızına dair yayınladığı son veriler 2022 yılına ait. 2022 yılı verilerinin yer aldığı 51 ülke içerisinde binde 3,8’le Gürcistan en yüksek, binde 0,6’yla Guatemala en düşük kaba boşanma hızına sahip ülkeler. Türkiye binde 2,1’lik oranla 51 ülke arasında 12’nci sırada yer alıyor.
Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) yayınladığı son veriler de 2022 yılından. 36 ülkeye ait verilerin yer aldığı listede Türkiye, İsveç ile üçüncü sırayı paylaşıyor. Avrupa ülkeleri içinde Litvanya binde 2,9’la en yüksek, Malta ise binde 0,9’la en düşük kaba boşanma hızına sahip ülkeler.
(HABER MERKEZİ)
